Czosnek to znakomita przyprawa i roślina o właściwościach zdrowotnych. Trudno wyobrazić sobie polską kuchnię bez czosnku, dlatego warto sadzić go w swoim ogrodzie. Zwłaszcza że czosnek kupowany w sklepach nigdy nie będzie tak dobry i zdrowy jak ten, który możemy wyhodować sobie sami. W tekście przedstawiamy instrukcję, jak sadzić czosnek wiosną i jesienią!
Czosnek: charakterystyka rośliny
Czosnek to bylina z rodziny amarylkowatych, która w Polsce jest uprawiana ze względu na walory smakowe i zdrowotne. I nietypowo dla gatunku czosnku, uprawiamy go jako roślinę jednoroczną. Jak rośnie czosnek?
Ząbki czosnku posadzone w ziemi wypuszczają system korzeniowy i długie liście. Czosnek w swojej jadalnej części rozwija się pod ziemią i przypomina w tym cebulę. Ma nawet całkiem podobne długie, zielone liście. Proces wzrostu cebulek powietrznych jest dość ciekawy.
- Liście nachodzą na siebie, tworząc głąbik.
- Przy liściach powstają stożki wzrostu, które z czasem zawiązują się ząbki.
- Ząbek główki czosnku jest niczym innym jak nachodzącymi na siebie liśćmi, z czego ten najbardziej zewnętrzny tworzy łuskę.
- Podaje się, że dojrzałe ząbki składają się z 8 do 10 liści.
- Główki czosnkowe składają się z kilku ząbków. Konkretnie od 5 do nawet 20 ząbków!
Czosnek ma charakterystyczny, silny zapach. Z tego względu nie każdy uważa się za konesera czosnkowego smaku. Tak czy inaczej, korzystne właściwości ząbków czosnkowych powinien docenić każdy.
Kiedy najlepiej sadzić czosnek?
Termin sadzenia czosnku zależy od odmiany, na jaką się zdecydowaliśmy. Doświadczeni ogrodnicy zaznaczają przy tym, że czosnek warto sadzić w ziemi, w której w zeszłym roku były sadzone pomidory lub fasola. I chociaż czosnek bardzo przypomina cebulę, to nie powinniśmy uprawiać czosnku w miejscu, gdzie w zeszłym sezonie rosła cebula. Podobno zwiększamy wtedy ryzyko, że nasza mała plantacja czosnku zostanie zaatakowana przez choroby i szkodniki.
Jakie odmiany czosnku sadzimy wiosną?
Wiosną sadzimy odmiany jare czosnku, czyli takie, które nie wytwarzają pędów kwiatowych. Do takich odmian należą między innymi:
- czosnek podgórski,
- czosnek topolski,
- czosnek biały.
Sadzenie czosnku wiosną zobowiązuje nas do trzymania się terminu sadzenia: od połowy marca do połowy kwietnia. Przy czym sadzenie czosnku najlepiej jest zarezerwować sobie termin na początku kwietnia.
Czosnek z odmian wiosennych jest szczególnie upodobany przez przemysł farmaceutyczny, ponieważ zawiera dużo olejków eterycznych.
Jakie rodzaje czosnku sadzimy jesienią?
Odmiany czosnku do jesiennego sadzenia to te, które wytwarzają pędy kwiatowe. Tych odmian możemy wyróżnić nieco więcej. Poniżej przykłady:
- arkus,
- orlik,
- mega,
- zawrat,
- orkan.
Sadzenie czosnku jesiennego odbywa się od połowy września do połowy października. Uważa się, że odmiany czosnku sadzone jesienią dają większy plon, natomiast są trudniejsze w przechowywaniu.
Ciekawostkę stanowi fakt, że czosnek różni się intensywnością smaku, w zależności od wybranych odmian. Wyróżnia się czosnek o łagodnym smaku i smaku ostrym. Ten pierwszy polecany jest do spożywania na surowo. Ostra odmiana jest uznawana za najlepszą do przyrządzania dań mięsnych.
Jak sadzić czosnek?
By główki czosnku mogły pojawić się w naszym ogrodzie, musimy odpowiednio przygotować stanowisko uprawy. Przed posadzeniem cebulek powietrznych lub ząbków należy spulchnić ziemię i wyścielić ją wyściółką z włókniny, trawy lub kompost. Ściółkowanie chroni rośliny przed chwastami, parowaniem i mrozami. A jeśli chodzi o jakość gleby, czosnek ma następujące wymagania.
- Czosnek sadzimy do żyznej gleby, gliniasto-piaszczystej. Wymaga wilgotnej, przepuszczalnej ziemi.
- Zalecane pH gleby wynosi 6,8. Jeśli ziemia ma odczyn kwaśny, należy dodać wapna.
- Ziemia przed posadzeniem czosnku musi być dobrze nawodniona.
- Czosnek nie powinien sąsiadować z kapustą, rzodkiewką, czy warzywami strączkowymi.
- Sadzenie czosnku najczęściej odbywa się w sąsiedztwie sałaty i pomidorów.
Do rozpoczęcia własnej hodowli czosnku warto wybrać krajową odmianę rośliny, gdyż nie ma ona dużych zdolności przystosowawczych. Ząbki czosnku sadzimy w ogrodzie w specjalnie przygotowanej glebie. Ząbki czosnku sadzimy piętką do dołu, w pozycji pionowej.
- Wiosną głębokość sadzenia czosnku powinna sięgać 5 cm.
- Jesienią głębokość sadzenia czosnku powinna sięgać od 6 do 8 cm.
- Zachowujemy odległość między sadzonkami od 6 do 10 cm. Dokładna odległość zależy od tego, jak duże są ząbki czosnku.
Warto wiedzieć, że do sadzenia czosnku można użyć cebulki powietrzne. Ten sposób jest uznawany za oszczędniejszy, ponieważ cebulki powietrzne dają większy plon przy posadzeniu mniejszej ilości. Cebulki są również rzadziej atakowane przez szkodniki. Sadzenie ząbków lub cebulek to jedyne sposoby na rozmnożenie czosnku. Roślina rozmnaża się jedynie wegetatywnie.
Uprawa czosnku
Czosnek nie jest wymagający w uprawie, ale zarówno cebulki czosnku, jak i liście są narażone na choroby i działanie szkodników. Podczas uprawy czosnku warto zatem szczególną uwagę przywiązywać do kondycji roślin. Czosnek jest rośliną podatną na szereg chorób wirusowych i standardowo dla roślin, również na choroby grzybicze.
Jednym z podstawowych sposobów pielęgnacji wzrastających ząbków czosnku jest nawożenie. Ząbki posadzone wiosną nawozimy jesienią. Jeżeli sadzenie czosnku mamy zaplanowane jesienią, ziemię należy wyłożyć nawozem przed sadzeniem ząbków do ziemi. Poleca się korzystanie z nawozów naturalnych wzbogaconych o składniki odżywcze. Czosnek nie przepada za nawozami mineralnymi. Roślinę najczęściej zasila się obornikiem lub nawozem fosforowym i potasowym (ten rodzaj nawozu będzie najlepszy dla odmian czosnku sadzonych jesienią).
Czosnek nie ma problemów z przetrwaniem zimy, natomiast jedyny warunek powodzenia zimą, to zawiązane korzenie. Roślina wegetuje przy temperaturze 3-5 stopni. Jeszcze niższe temperatury, takie od 0 do 10 stopni, wspomagają rozwój ząbków. Jednak w momencie, kiedy zaczynają tworzyć się główki, czosnek wymaga wysokich temperatur.
Korzystne właściwości czosnku
Niektórzy ze smakiem jedzą ząbki czosnkowe do kolacji, inni zmuszają się, by dodawać czosnek do potraw i korzystać z jego zdrowotnych właściwości.
- Czosnek ma duże właściwości wspomagające odporność. Zjedzenie główki czosnkowej może pomóc w zwalczaniu infekcji.
- Regularnie spożywane ząbki czosnkowe wspomagają trawienie.
- Regularnie jedząc czosnek uprawiany w ogrodzie, możemy dłużej cieszyć się młodością. Wszelkie dane badawcze wskazują, że czosnek ma właściwości odmładzające. Cóż, w końcu dobre zdrowie jest domeną ludzi młodych. Nie szkodzi spróbować!
- Czosnek obniża ciśnienie krwi, hamuje rozwój pasożytów i uważany jest za roślinę o działaniu antynowotworowym.
Sadzenie cebulek powietrznych lub ząbków czosnkowych w ogrodzie nie jest skomplikowane. Sama uprawa nie wymaga wielkiego doświadczenia. Kluczowe jest przygotowanie ziemi przed sadzeniem i sprawdzenie, czy na danym stanowisku nie rosły wcześniej warzywa cebulowe. Jeśli czosnek sadzi się po roślinach cebulowych, są większe szanse na to, że naszą uprawę zaatakują grzyby. Musimy również pilnować rodzaju zakupionych ząbków lub cebulek do posadzenia, by móc dopasować odmianę do terminu sadzenia i rodzaju pielęgnacji.
Zdjęcia pochodzą z serwisu pixabay.com
